واکاوی ضرورتهای استفاده از پساب در آبیاری فضای سبز

به گزارش پایگاه خبری ساتکاب‌ (شرکت مادرتخصصی مدیریت ساخت و تهیه کالای آب و برق)، چندی پیش رضا اردکانیان؛ وزیر نیرو، در آیین امضای تفاهم‌نامه همکاری میان وزارت نیرو و شهرداری تهران جهت استفاده از پساب  برای آبیاری فضای سبز تهران،  این رویکرد  را به مثابه ساخت یک نیروگاه مجازی با ظرفیت 3 تا 4 هزار مگاوات در سال دانست. 

استفاده از پساب در کشوری مانند ایران که با بحران کم آبی مواجه است از موثرترین اقداماتی به شمار می آید که دولتمردان نیز همواره در صدد اجرای بهینه آن با توجه به امکانات موجود بوده اند . 

بر اساس این گزارش، مطابق اصل پنجاهم قانون اساسـي، حفاظت محيط زيست كه نسل امروز و نسلهاي بعد بايد در آن حيات رو بـه رشـدي داشـته باشـند، وظيفـه عمـومي تلقـي شـده و فعاليتهايي كه با آلودگي و تخريب محيط زيست ملازمه پيدا كند، ممنوع ميباشد. بنابراين اگر تخليه فاضلاب و پسابها بـه محـيط به عنوان يك منبع آلاينده فرض شود، برنامه ريزي بهره برداري از آنها يكي از موضوعهاي مرتبط با اصل پنجاهم قـانون اساسـي بـه شمار مي آيد.

 همچنين مطابق با قانون توزيع عادلانه آب، فاضلابها و آبهاي برگشتي به عنوان يكي از منابع آبي محسوب شـده و در اين قانون مسئوليت سازماني وزارت نيرو در مديريت اين منابع به طور صريح تعيين شده است .

در اين راستا با توجه به حجم قابل توجه پسابهاي شهري، صنعتي و آبهاي برگشتي، برنامه ريزي جهت اسـتفاده از ايـن منـابع بـا لحاظ كردن جنبه هاي زيست محيطي به عنوان راهكاري مناسب جهت جبران بخشي از اين كمبودها و همچنين كـاهش آلـودگيهـا مورد توجه ميباشد.

ايران به عنوان يكي از كشورهاي خاورميانه با كاهش منابع آب تجديدشونده مواجه بوده و در حـال حاضـر در سـطح كشور، به ويژه در حواشي شهرهاي بزرگ و مراكز استانها، مناطق وسيعي با پسابها و آبهاي برگشتي آبياري ميشوند. 

ضرورت توجه و بهره برداري از پسابها و آبهاي برگشتي

كاربرد فاضلابهاي خام و تصفيه شده در كشورهاي مختلف جهان از دير باز رواج داشته است . در اغلب كشورهاي پيشرفته فقط فاضلابهاي تصفيه شده با رعايت استانداردهاي مربوط براي كاربردهاي مختلف مورد استفاده قرار ميگيرد. 

ايران به عنوان يكي از كشورهاي خاورميانه با كاهش منابع آب تجديدشـونده مواجـه بـوده و بـه عنـوان يكـي از سياسـتهـاي اقتصادي اجتماعي دولت جمهوري اسلامي ايران بر استفاده بهينه از منابع تجديدپذير؛ به ويژه بازچرخاني و استفاده مجدد آب، تغذيـه آبهاي زيرزميني و استفاده مجدد از فاضلابهاي انساني و صنعتي تصفيه شده در اموركشاورزي و ساير فعاليتها تاكيد شـده اسـت.

استفاده از پساب برای آبیاری فضای سبز مناسب است؟

با توجه به مشکل کمبود منابع آبی در کشور به دلایلی همچون رشد جمعیت، پیشرفت صنعت و داشتن آب و هوای خشک و نیمه خشک بحران آب به عنوان مساله روز، شهرهای مختلفی را درگیر خود کرده و مدیران شهری برای تامین منابع آبی مورد نیاز برنامه ها و تدابیر مختلفی را اندیشیده‌اند.

بر اساس این گزارش، فضای سبز و محیط زیست از مباحث مهم در پایداری حیات طبیعی و انسانی در شهرنشینی امروزی است؛ ایجاد فضاهای زیبا و دلنشین، همچنین ایجاد آرامش روانی از دیگر فواید فضای سبز به شمار می‌رود.

البته این فواید به همین موارد ختم نمی‌شود چرا که فضای سبز در تولید اکسیژن، کاهش گرد و غبار هوا، جلوگیری از فرسایش خاک و کاهش تبخیر از سطح خاک موثر است.

اما در این میان یکی از عوامل محدودکننده گسترش فضای سبز، کمبود منابع آب قابل دسترس است؛ آب منبع حیاتی برای حفظ و توسعه فضای سبز و ایجاد نشاط اجتماعی در فضاهای عمومی، معابر، میادین و تفرجگاهی شهری و ابزار نظافت و شستشوی المان‌ها و متعادل‌سازی اقلیم‌های شهری است که اهمیت آن برای حیات، به ویژه در کلان‌شهرها انکار ناپذیر است.

یکی از راهکارهای غلبه بر این مشکل استفاده از پساب تصفیه‌شده فاضلاب مطابق با استاندارد محیط زیست در تامین آب مورد نیاز برای آبیاری فضای سبز مورد توجه قرار گرفته است.

استفاده از پساب درقالب ساخت یک سد مجازی

رضا اردکانیان ، وزیر نیرو،  در حاشیه امضای قرارداد با شهردار جهت استفاده از پسابهای وزارت نیرو برای آبیاری فضای سبز، این رویداد را  اتفاق خوبی که در جهت استفاده از پساب فاضلاب تصفیه شده برای آبیاری فضای سبز دانست که به  مانند ساختن یک سد مجازی است.

این گزارش حاکی است؛  رضا اردکانیان در آیین امضای تفاهم‌نامه همکاری میان وزارت نیرو و شهرداری تهران را به مثابه ساخت یک نیروگاه مجازی با ظرفیت 3 تا 4 هزار مگاوات در سال دانست و گفت :
این کاری ارزشمند و خوب است ولی دیرهنگام انجام شد. با توجه به ظرفیت موجود در وزارت نیرو و مدیریت شهر تهران اعم از شورا و شهرداری به لحاظ تجربه و تخصص و آشنایی با این عرصه کار و حضور مدیران ارشد و آشنا با آن، هموطنان ما در تهران زودتر از اینها می‌بایست از فایده و مزیت چنین ترکیب مدیریتی بهره‌مند می‌شدند.

اردکانیان میزان آب قابل صرفه‌جویی با استفاده از پساب برای آبیاری فضای سبز شهر تهران را معادل ساخت یک سد جدید عنوان کرد و گفت: امید است در فرصت باقی‌مانده ساز و کار ماندگاری را برای همکاری نزدیک‌تر شهرداری تهران و بخش‌های آب و برق وزارت نیرو سامان دهیم و آن را نهادینه کنیم به نحوی که در سال آتی و سال‌های بعد هم بتوانند این مسیر را به شکل مناسب دنبال کنند.

فضای سبز شهر تهران حدود ۱۸۰ میلیون متر مکعب آب مصرف می‌کند

این گزارش همچنین می افزاید؛ هم‌اینک فضای سبز شهر تهران حدود ۱۸۰ میلیون متر مکعب آب مصرف می‌کند که ۹۰ درصد آن از محل ۴۰۰ حلقه چاهی است که در اختیار شهرداری تهران است.

برای آبیاری فضای سبز شهر تهران حدودا کمتر از چهار درصد از پساب استفاده می‌شود که حدود ۷ میلیون متر مکعب است و اگر این گونه پیش می‌رفتیم و این تفاهم‌نامه صورت نمی‌گرفت در افق ۱۴۱۰ باید ۲۱۸ میلیون متر مکعب از محل منابع آبهای زیرزمینی شهر تهران برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌شد.

بر اساس اظهار نظر کارشناسان و مدیران مسئول در این حوزه، با امضای  تفاهم‌نامه بین وزارت نیرو و شهرداری، میزان 4درصدی آبی که  هم‌اینک از محل پساب برای آبیاری فضای سبز شهر تهران استفاده می‌شود به ۶۰ درصد افزایش خواهد یافت.

مسلماً این رویداد، فرآیندی مطلوب است که وزارت نیرو علاوه بر افتتاح  پروژه های خود در پویش #هرهفته_الف_ب_ایران می تواند از خود در کارنامه عملکرد خویش به یادگار برجای بگذارد.